Vụ An Vạn Thịnh Phát

Vụ án Vạn Thịnh Phát (hay Đại án Vạn Thịnh Phát), cũng được Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh gọi là vụ án Trương Mỹ Lan và đồng phạm, là một vụ bê bối kinh tế, tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng diễn ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn (SCB) do tỷ phú Trương Mỹ Lan cầm đầu trong hơn 10 năm. Tổng cộng đã có 86 người bị truy tố, và tổng số tiền thiệt hại của vụ án lên tới 677.000 tỷ đồng (tương đương 27 tỷ USD) thông qua việc lừa đảo giải ngân thông qua các hồ sơ cho vay của Ngân hàng SCB lên tới 1 triệu tỷ đồng (tương đương 44 tỷ USD), trở thành một trong các vụ bê bối kinh tế lớn nhất trong lịch sử Việt Nam và vượt qua bê bối 1Malaysia Development Berhad ở Malaysia, trở thành vụ bê bối tham nhũng lớn nhất Đông Nam Á. Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, vụ bê bối này có thể là một trong những vụ lừa đảo tài chính lớn nhất trong lịch sử thế giới. Vụ bê bối Vạn Thịnh Phát được phơi bày trong bối cảnh chiến dịch đốt lò của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khởi xướng được đẩy mạnh lên cao nhất khi nhiều cán bộ cấp cao và kể cả Chủ tịch nước đều có liên quan. Trước khi Trương Mỹ Lan bị bắt giữ, nhiều Chủ tịch Tập đoàn lớn ở Việt Nam cũng đã bị tạm giam và khởi tố hình sự. Trong quá trình bê bối được phát hiện và nhiều cá nhân bị bắt giữ, nhiều cuộc biểu tình, căng băng rôn phản đối, đòi quyền lợi của người dân cũng đã được diễn ra trước các trụ sở, chi nhánh của Ngân hàng SCB.

NHÓM THIẾU TRÁCH NHIỆM GÂY HẬU QUẢ NGHIÊM TRỌNG

62. PHẠM THU PHONG (cựu Trưởng ban kiểm soát SCB) 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo.

63. LƯU QUỐC THẮNG (cựu Trưởng ban kiểm soát SCB) 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo.

Thâu tóm, chi phối, điều hành toàn bộ hoạt động của SCB

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, Trương Mỹ Lan là Chủ tịch của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, gồm một tập hợp các Công ty con, Công ty liên kết.

Để có nguồn vốn lớn phục vụ hoạt động của hệ thống Công ty trên cũng như việc liên tục đầu tư, mua các dự án bất động sản, Trương Mỹ Lan đã tìm cách thâu tóm, chi phối, điều hành toàn bộ các hoạt động của Ngân hàng SCB trong đó có hoạt động cho vay.

Do đó, từ trước thời điểm hợp nhất, Trương Mỹ Lan đã sở hữu phần lớn cổ phần của 3 ngân hàng. Sau khi hợp nhất, Trương Mỹ Lan tiếp tục nhờ 73 cổ đông đứng tên sở hữu trên 85% cổ phần của SCB. Đồng thời tiếp tục mua và sử dụng cá nhân đứng tên cổ phần SCB để tăng tỷ lệ sở hữu cổ phần tại ngân hàng này lên hơn 91% vào ngày 1/1/2018.

Để nắm quyền chi phối, chỉ đạo, điều hành toàn bộ hoạt động của SCB, Trương Mỹ Lan đã tuyển chọn, đưa các cá nhân thân tín, có trình độ trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, nghe theo chỉ đạo của Lan vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt tại Ngân hàng SCB (Hội đồng quản trị, Ban Tổng giám đốc, Giám đốc các Chi nhánh lớn, Trưởng Ban kiểm soát), trả mức lương cao từ 200 đến 500 triệu đồng/tháng; tặng, thưởng tiền, cổ phần SCB, để thông qua các cá nhân này điều hành toàn bộ hoạt động của SCB…

Trương Mỹ Lan thâu tóm, nắm giữ số lượng cổ phần gần tuyệt đối của Ngân hàng SCB

Cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao kết luận, trong khoảng thời gian từ năm 2012 đến tháng 10/2022, Trương Mỹ Lan đã thâu tóm, nắm giữ trên thực tế số lượng cổ phần gần tuyệt đối của Ngân hàng SCB (từ 85% đến 91,5% cổ phần), qua đó trở thành cổ đông có “quyền lực" để chỉ đạo, điều hành, thực chất là thao túng toàn bộ hoạt động của Ngân hàng SCB, phục vụ cho các mục đích khác nhau của mình.

Trương Mỹ Lan cùng nhiều đồng phạm đã thực hiện một chuỗi hành vi gồm: tuyển chọn, bố trí nhân sự thân tín của mình vào các vị trí chủ chốt tại Ngân hàng SCB; thành lập một số đơn vị thuộc Ngân hàng SCB chuyên trách cho vay, giải ngân theo yêu cầu của Trương Mỹ Lan.

Trương Mỹ Lan thành lập, sử dụng hàng ngàn công ty “ma”, thuê nhiều cá nhân; câu kết với các cá nhân đứng đầu nhiều doanh nghiệp liên quan để thực hiện tội phạm; thông đồng với nhiều công ty thẩm định giá để nâng khống giá trị tài sản bảo đảm.

Bị can này cũng tạo lập số lượng rất lớn hồ sơ vay vốn khống để rút tiền từ Ngân hàng SCB; lập phương án rút tiền, “cắt đứt” dòng tiền sau giải ngân; bán nợ xấu, bán các khoản cấp tín dụng trả chậm để giảm dư nợ tín dụng, giảm nợ xấu, để che giấu sai phạm; mua chuộc, tác động người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan Nhà nước làm trái công vụ.

Từ đó, Trương Mỹ Lan và đồng phạm, với những vị trí, vai trò khác nhau, thực hiện nhiều tội phạm xâm phạm về sở hữu, xâm phạm hoạt động của Ngân hàng, hoạt động đúng đắn của cơ quan Nhà nước, trong đó nhiều tội phạm được thực hiện dưới dạng đồng phạm có tổ chức, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, chiếm đoạt và gây thiệt hại số tiền đặc biệt lớn.

Bà Trương Mỹ Lan lũng đoạn biến SCB thành công cụ tài chính để huy động tiền gửi

Theo kết luận, Ngân hàng Thương mại cổ phần Sài Gòn (Ngân hàng SCB) đi vào hoạt động từ 1-1-2012, vốn điều lệ khi thành lập là hơn 10.000 tỉ. Đến nay nhà băng này có vốn điều lệ là hơn 15.000 tỉ.

Bà Trương Mỹ Lan, chủ tịch hội đồng quản trị Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, mặc dù không trực tiếp giữ chức vụ tại ban quản trị, ban điều hành SCB nhưng lại nắm giữ số lượng rất lớn, chiếm gần tuyệt đối cổ phần nhà băng này (trên 90% cổ phần).

Nữ doanh nhân này cũng bố trí người thân tín của mình giữ các chức vụ chủ chốt của ngân hàng.

Nhóm cựu lãnh đạo, nhân viên Ngân hàng SCB bỏ trốn trước khi bị khởi tố và bị Bộ Công an phát lệnh truy nã - Ảnh: Bộ CA

"Bà Trương Mỹ Lan đã nắm quyền điều hành, chi phối, chỉ đạo toàn bộ hoạt động của ngân hàng, biến SCB trở thành công cụ tài chính để tổ chức huy động tiền gửi, chỉ đạo toàn bộ lãnh đạo chủ chốt nhà băng này", kết luận nêu.

Từ đó bà Lan chỉ đạo thuộc cấp tại SCB và hệ sinh thái Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, sử dụng hàng nghìn cá nhân, pháp nhân để lập cả nghìn bộ hồ sơ "khống" đứng tên vay vốn của ngân hàng. Bà Trương Mỹ Lan sử dụng tiền trái mục đích, chiếm đoạt tiền sử dụng cá nhân, đối phó che giấu hành vi phạm tội của mình và đồng bọn.

C03 cáo buộc hành vi phạm tội của Trương Mỹ Lan và đồng phạm là "nguyên nhân căn bản, cốt yếu dẫn đến Ngân hàng SCB đã hoàn toàn mất thanh khoản, dư nợ tín dụng rất lớn không có khả năng thu hồi, vốn chủ sở hữu âm 443.769 tỉ đồng", kết luận nêu.

Đề nghị mức án từ 10 đến 11 năm tù đối với bị cáo Nguyễn Cao Trí

Người duy nhất bị truy tố với tội danh “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” trong vụ án này, bị cáo Nguyễn Cao Trí, Chủ tịch HĐQT Công ty CP đầu tư và quản lý giáo dục Văn Lang bị đề nghị mức án từ 10 đến 11 năm tù.

Kiểm sát viên tiếp tục trình bày bản luận tội các bị cáo trong vụ án Vạn Thịnh Phát

THIẾU TRÁCH NHIỆM GÂY HẬU QUẢ NGHIÊM TRỌNG

80. NGUYỄN VĂN DU (cựu quyền Chánh thanh tra Cơ quan thanh tra, Giám sát ngân hàng, NHNN) 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo.

Cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, Giám sát Ngân hàng II nhận hối lộ số tiền đặc biệt lớn

Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xét xử vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB và các đơn vị, tổ chức liên quan từ ngày 5/3 tới 29/4.

Bị cáo Trương Mỹ Lan bị truy tố về các tội: “Tham ô tài sản,” “Đưa hối lộ” và "Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng".

85 bị cáo còn lại bị truy tố về các tội: “Tham ô tài sản”, “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”, “Đưa hối lộ”, “Nhận hối lộ”, “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.

Bị cáo Trương Mỹ Lan tại phiên tòa. Ảnh CAND

Trong đó, đáng chú ý có Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, Giám sát Ngân hàng II - Ngân hàng Nhà nước bị truy tố về hành vi nhận hối lộ số tiền đặc biệt lớn lên đến 5,2 triệu USD.

10 Kiểm sát viên tham gia phiên tòa theo sự phân công của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Bị cáo Trương Mỹ Lan có 5 luật sư bào chữa. Ngân hàng SCB ra tòa với tư cách là bị hại trong vụ án.

Ngoài tư cách bị cáo, Trương Mỹ Lan còn hầu tòa với tư cách bị hại đối với hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của bị cáo Nguyễn Cao Trí (Chủ tịch Tập đoàn Cappella).